Tỳ Lô Giá Na Phật (Sanskrit: Vairocana, Tạng ngữ: རྣམ་པར་སྣང་མཛད་, Nampar Nangdze) là một trong những vị Phật trung tâm trong triết học Mật thừa (Vajrayāna), đặc biệt trong hệ thống Ngũ Trí Phật và Mật giáo Đại thừa. Ngài tượng trưng cho Pháp thân (Dharmakāya) – thân của chân lý tuyệt đối, vượt thoát mọi hình tướng và nhị nguyên.
Ngài đứng ở trung tâm Mandala (mạn đà la), đại diện cho:
• Trí Đại Viên Cảnh: Trí tuệ thanh tịnh, phản chiếu vạn pháp như tấm gương.
• Pháp thân: Thể hiện chân lý tối hậu, bất sinh bất diệt.
• Chuyển hóa vô minh căn bản thành trí tuệ tuyệt đối.
Ngài với màu sắc trắng với ấn tay: Thiền định ấn (Dhyanamudra). Ngồi trên tòa sen, thường có hình tượng mặt trời phía sau đầu, biểu trưng cho trí tuệ rực rỡ, là hình tượng đặc trưng trong Mạn đà la Đại Nhật (Mahāvairocana Mandala) – trung tâm thực hành Mật giáo.
Triết học Mật thừa là sự kết hợp giữa giáo lý Đại thừa và các phương tiện thiện xảo (upāya) như trì chú, ấn quyết, mạn đà la, du già (yoga) và quán tưởng.
Tỳ Lô Giá Na như là Pháp giới thể tính, Ngài không phải là một nhân vật thần thoại mà là biểu hiện của thực tại tối hậu. Trong Kinh Đại Nhật (Mahāvairocana Sūtra) thì Tỳ Lô Giá Na là vị giáo chủ Mật giáo. Trong thực hành Mật thừa, hành giả: Quán tưởng mình là Tỳ Lô Giá Na để hòa nhập với Pháp thân. Trì tụng chân ngôn (ví dụ: chân ngôn của Ngũ Trí Phật). Thiết lập mạn đà la nội tâm và ngoại hiện. Vượt qua ngã chấp, đạt được trí tuệ Pháp thân.
Tỳ Lô Giá Na Phật trong triết học Mật thừa không chỉ là một hình ảnh biểu tượng, mà là bản thể tối hậu của Phật tính. Mật tông thông qua các pháp tu quán tưởng, trì chú và du già giúp hành giả nhận ra và hợp nhất với bản thể đó – chính là Tỳ Lô Giá Na, chính là Pháp thân vốn có nơi tự tâm.