Khi nói đến nghi lễ thì mọi người thường liên tưởng đến cúng bái hoặc ứng phó đạo tràng. Tuy nhiên, nghi lễ Phật giáo được thể hiện trên nhiều phương diện: Lễ nghi, lễ đường, lễ bái, lễ phục, lễ khí, lễ tụng… Nếu tất cả những phương diện trên mà chúng ta làm tốt thì nghi lễ chính là phương tiện quan trọng đưa người vào đạo. Vì sao lại như vậy?
– Có những người chưa bao giờ đến chùa, chưa biết đến đạo hay chưa hiểu đạo, khi được nghi lễ thì phát khởi lòng tin, cung kính ngôi Tam Bảo.
– Khi chúng ta dùng nghi lễ để đưa họ vào đạo rồi sẽ rất dễ dàng truyền tải giáo lý Phật Đà, hướng dẫn họ tu tập và thực hành theo Chính Pháp.
– Người sơ cơ mới tu chưa hiểu về nghi lễ đôi khi có những kiến giải sai lầm cho rằng nghi lễ chỉ là hình thức hay thể hiện sự mê tín dị đoan.
– Tuy nhiên nếu chúng ta mở một buổi thuyết pháp thì cũng có rất ít người đến nghe (chỉ là những phật tử thuần thành biết đạo). Thế nhưng khi tổ chức một pháp hội cầu quốc thái dân an, cầu siêu…thì có vô vàn người đến (cả những người chưa hề biết đến Phật pháp – do tâm nguyện thường tình của chúng sinh) khi đó chúng ta dùng nghi lễ để truyền tải giáo lý Phật đà, khuyên con người bỏ ác làm lành, tu tâm dưỡng tính, tu tạo công đức thì thật lợi ích biết bao nhiêu.
– Nhờ tinh thần dấn thân phụng sự, lăn xả, tùy duyên hóa độ thì Phật pháp mới trường tồn được. Khi gia chủ thỉnh mời quý Thầy làm lễ, được thấy uy nghi phép tắc của người tu, thấy sự tận tâm, tận tuỵ hay khi thấy chủ lễ ăn mặc trang nghiêm, hành lễ có sự thành kính, được nghe Thầy giảng đạo, khuyến hoá thì tự nhiên khiến họ phát khởi lòng tin, cảm mến, thôi thúc họ tìm hiểu Phật pháp.
Thông qua nghi lễ, người chủ lễ và người tham dự thể hiện lòng tôn kính đối với Tam Bảo qua hành vi, ngôn ngữ… Đây cũng là một hình thức nghệ thuật hoá và đơn giản hoá triết lý Phật giáo. Ngoài ra, nghi lễ còn là phương tiện để độ sinh. Khi chúng ta áp dụng nghi lễ tốt sẽ thu hút được lực lượng tín đồ rất đông. “Tùy thuận chúng sinh nhi vi lợi ích”.
Dưới đây là một số hình ảnh Thượng tọa Thích Minh Quang, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Nghi lễ TƯ, Phó Viện trưởng HVPGVN tại HN giảng dạy bộ môn “Nghi lễ Phật giáo” cho Tăng Ni sinh các lớp HV1, HV2, HV3, HV4 tại hội trường Bảo tàng Học viện.

